Środki z UE na lata 2014-2020 wiążą się ze zmianami w zakresie ich rozdysponowywania w stosunku do poprzedniego okresu. Przede wszystkim, na poziomie regionalnym zarządzana będzie większa niż dotychczas pula wsparcia ze środków polityki spójności (31,3 mld euro, co stanowi ok. 40% budżetu). Istotne zmiany dotyczą zwłaszcza Mazowsza, które jako jedyne województwo z Polski zaliczane jest do regionów lepiej rozwiniętych w stosunku do pozostałych regionów kraju (w terminologii polityki spójności jest to kategoria regionu przejściowego).
-
Dwa fundusze w jednym programie
W ramach RPO WM 2014-2020 możliwe będzie uzyskanie dofinansowania tzw. projektów twardych wspieranych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz tzw. projektów miękkich, przeznaczonych na inwestycje w zasoby ludzkie, wspieranych z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Dotychczas projekty miękkie nie wchodziły w skład RPO WM i dofinansowywane były z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Udział EFS w mazowieckim programie operacyjnym wynosi obecnie 26%. -
Wzmacnianie innowacyjności, konkurencyjności i przedsiębiorczości Mazowsza
na rynek i rozwój przedsiębiorczości przeznaczone zostanie aż 23% budżetu programu, czyli 491,5 mln euro. Zdecydowany nacisk położony zostanie na urynkowienie prac badawczo- rozwojowych (B+R), większe zaangażowanie przedsiębiorstw w działania B+R i zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w firmach. -
Inteligentne specjalizacje, czyli rozwijanie mocnych stron regionu
Promowane będą projekty wspierające tzw. inteligentne specjalizacje regionu, czyli obszary o największym potencjale rozwojowym. Na Mazowszu wyróżniono cztery inteligentne specjalizacje: wysoką jakość życia, bezpieczną żywność, inteligentne systemy zarządzania i nowoczesne usługi dla biznesu. Wybrane dla regionu mazowieckiego inteligentne specjalizacje wynikają z Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Mazowieckiego do 2030 roku (RIS). RIS to dokument niezbędny dla wszystkich, którzy chcą ubiegać się o środki z RPO WM. Zawiera on wskazówki, na co należy kłaść nacisk, aby region mógł się rozwijać i konkurować z innymi regionami w Europie. -
Większy wkład własny niezbędny do realizacji projektu
Mazowsze jako jedyne w kraju zaliczono do regionów lepiej rozwiniętych w Unii Europejskiej. Stało się tak, ponieważ PKB województwa przekroczyło 75% średniej unijnej (dla 27 państw członkowskich, bez Chorwacji). Maksymalny wkład środków UE na Mazowszu nie może przekroczyć 80% wartości projektu. W okresie programowania 2007-2013 poziom ten wynosił maksymalnie 85%. -
Większy udział instrumentów zwrotnych
Okres 2014-2020 jest ostatnim, w którym Polska uzyska tak duże wsparcie finansowe z UE, czyli 120,1 mld euro, w tym 82,5 mld euro w ramach polityki spójności. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju szacuje, że około 5% środków z puli, jakie otrzymała Polska na lata 2014-2020 stanowić będą instrumenty zwrotne, czyli m.in. kredyty, poręczenia, niskooprocentowane pożyczki. Zdecydowana większość wsparcia przekazana będzie jednak w formie dotacji. Dotacje dotyczyć będą zwłaszcza projektów edukacyjnych, na rzecz włączenia społecznego i walki z ubóstwem czy zwiększenia zatrudnienia, ale również transportowych, środowiskowych czy podnoszących jakość życia. -
Regionalne Inwestycje Terytorialne (RIT) dla stolic subregionów województwa mazowieckiego
Regionalne Inwestycje Terytorialne to nowy instrument terytorialnego podejścia do rozwoju regionu. W ramach RIT samorządy będą podejmować wspólne działania inwestycyjne, np. z obszaru transportu. W województwie mazowieckim RIT-y powstaną w subregionie płockim, siedleckim, ciechanowskim, radomskim i ostrołęckim. Inwestycje zaplanowane w ramach RIT będą finansowane z RPO WM. -
Zintegrowane podejście do Warszawy i jej obszaru funkcjonalnego (ZIT)
Podejście zintegrowane ZIT to podejmowanie wspólnych interwencji ekonomicznych, społecznych i przestrzennych przy udziale EFS i EFRR w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na terenach miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych. Na terenie województwa mazowieckiego dla Warszawy i jej obszaru funkcjonalnego, w skład którego wchodzi 39 gmin, Zintegrowane Inwestycje Terytorialne obejmą przedsięwzięcia z zakresu transportu publicznego, poprawy stanu środowiska, przyrodniczego, wsparcia efektywności energetycznej oraz promocji gospodarczej terenu. Na realizację ZIT zarząd województwa mazowieckiego przeznaczył 165 mln euro. -
Nastawienie na rezultaty – zapewnienie maksymalnych korzyści z funduszy
Nastawienie na rezultaty wymusza większą racjonalność podejmowanych decyzji, co do przeznaczenia środków z Unii Europejskiej. Do planowanych rezultatów po 2020 roku należy osiągnięcie m.in. wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata na poziomie co najmniej 75%, zwiększenie nakładów na innowacje, badania i rozwój do poziomu co najmniej 3% w relacji do PKB, a także zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. -
Usprawnienia dla beneficjentów
Kolejna perspektywa to również zmiany podejścia instytucji wdrażających fundusze europejskie. Planowane usprawnienia dotyczą m.in. uproszczenia procesu aplikowania o fundusze unijne oraz przyspieszenia oceny wniosków.
